Bạn đã bao giờ gặp khó khăn khi nghe người khác nói chuyện bằng tiếng Anh chưa? Họ nói quá nhanh, còn bạn thì không thể bắt kịp được từng từ họ đang nói. Có thể vấn đề của bạn là ở chỗ bạn chưa quen với cách người bản ngữ nối âm hay lướt qua các âm nhất định khi nói. Thực tế, nếu bạn để ý thì sẽ thấy hiện tượng nối âm/ nuốt âm xuất hiện thường xuyên trong mỗi lời nói của người bản xứ. Trong bài viết này, mình muốn chia sẻ với bạn một số điểm khác biệt giữa phát âm tiếng Anh và tiếng Việt, đồng thời có đưa ra một số quy tắc về nối âm, nuốt âm để giúp bạn nghe hiểu và nói tiếng Anh tự nhiên hơn.
Sự khác biệt tiếng Anh và tiếng Việt
Bạn sẽ thấy, người Việt chúng ta sử dụng tiếng mẹ đẻ bằng cách ghép các từ thành câu, các câu thành đoạn. Các từ trong tiếng Việt không hề có âm gió, âm đuôi nên hiển nhiên cũng sẽ không có hiện tượng nối âm như tiếng Anh hay tiếng Pháp.
Khi bạn phát âm một câu hay cụm từ tiếng Việt, các âm tiết và từ sẽ không được nối với nhau mà lại được phân biệt riêng rẽ, rõ ràng.
Ví dụ như:
- Không có gì -> “không” + “có” + “gì”
Còn trong tiếng Anh, bạn sẽ thấy các âm tiết luôn được nối với nhau theo những quy tắc nhất định.
Ví dụ như:
- Not at all -> “not at all” (nghe như: “no-ta-tall”)
Chính vì thế mà không ít người Việt chúng ta đã gặp nhiều khó khăn khi học phát âm tiếng Anh. Chúng ta phát âm tiếng Anh như cách phát âm tiếng mẹ đẻ của mình, và vô tình bỏ sót mất việc nối âm – một trong những yếu tố quan trọng trong phát âm tiếng Anh.
Để có thể phát âm lưu loát, tự nhiên và giao tiếp hiệu quả, chúng ta hãy cùng xem xem những quy tắc nối âm cơ bản trong tiếng Anh mà mọi người học ngôn ngữ này cần biết là gì nhé!
Quy tắc nối âm trong tiếng Anh
Trước hết chúng ta cần hiểu hiện tượng nối âm trong tiếng Anh đã nha. Nối âm là gì và tại sao chúng ta cần học nối âm?
1. Nối âm là gì?
Nối âm là một hiện tượng tự nhiên xảy ra khi người nói nói chuyện với tốc độ hơi nhanh. Khi đó, các từ dường như bị “dính” lại với nhau. Để nói tiếng Anh trôi chảy và lưu loát, chúng ta không phát âm từng từ một riêng rẽ trong một câu nói. Mỗi âm tiết và từ phát ra luôn được nối với nhau theo một nhịp điệu nhất định. Nối âm sẽ phụ thuộc vào những âm tiết đầu và cuối của các từ.
Ví dụ:
- Did you like it? -> Did you like it?
2. Tại sao chúng ta cần nắm vững quy tắc nối âm tiếng Anh?
- Nắm vững các quy tắc nối âm giúp bạn nghe, hiểu người bản xứ trò chuyện: Để có thể nghe, hiểu trọn vẹn ý nghĩa của mọi lời nói mà người đối diện truyền tải, việc hiểu các quy tắc nối âm là điều cực kỳ cần thiết. Vì khi nghe tiếng Anh, bạn sẽ thấy người nói phát âm các âm thanh dính chặt vào nhau, từ này gắn vào từ kia. Nếu không hiểu về nối âm, sẽ rất khó để có thể nghe và hiểu được, do đó mà có thể gây trở ngại cho bạn khi giao tiếp với người khác bằng tiếng Anh.
- Nối âm giúp chúng ta nói tiếng Anh trôi chảy, lưu loát và tự nhiên hơn: Vốn dĩ người bản ngữ luôn sử dụng nối âm (một cách vô thức) khi họ nói tiếng Anh. Nếu chú ý, bạn sẽ thấy những câu họ nói ra đều rất trôi chảy và nghe rất êm tai. Vì thế nên, để có thể nói hay như người bản ngữ, chúng ta cần luyện nối âm khi học tiếng Anh. Việc nói ngập ngừng, ngắt quãng sẽ khiến lời nói của bạn nghe thiếu tự nhiên, nhàm chán và đôi lúc còn gây khó hiểu cho người nghe. Nối âm sai (tùy tiện) cũng sẽ khiến người nghe hiểu nhầm khi bạn trò chuyện, phát biểu hay thuyết trình.
3. Các quy tắc nối âm
Về cơ bản, nối âm có một số dạng chính như sau:
Dạng 1: Nối phụ âm với nguyên âm
Thường thì phụ âm cuối của từ đứng trước nối với nguyên âm đầu của từ đứng ngay phía sau. Ví dụ:
| Câu ví dụ | Phiên âm |
| He can always help us | /hi kæn ˈɔːlweɪz help əs/ |
| He can’t always help us | /hi kɑːnt ˈɔːlweɪz help əs/ |
| All of us must be there on time | ɔːl əv əs mʌst bi ðeər ɒn taɪm |
| This is an exciting event. | /ðɪs ɪz ən ɪkˈsaitɪŋ ɪˈvent/ |
Lưu ý:
- khi một phụ âm có gió (âm vô thanh: /p/, /t/, /k/, /f/, /θ/, /s/, /∫/, / t∫/, /h/) đứng trước một nguyên âm, để nối âm, chúng ta chuyển phụ âm đó sang phụ âm không gió (hữu thanh) tương ứng. Ví dụ “laugh” được phát âm là /f/ tận cùng, nhưng nếu bạn dùng trong một cụm từ, ví dụ “laugh at her”, bạn phải chuyển âm /f/ thành/v/ và đọc là /la:v væt/.
- Phụ âm /h/ đứng đầu một số từ như he, his, him, her thường không được phát âm nên nguyên âm đầu tiên của những từ này sẽ được nối với phụ âm cuối của từ đứng trước nó. Ví dụ:
- you shouldn´t (h)ave
- tell (h)im.
Dạng 2: Nối nguyên âm với nguyên âm
Nếu một từ kết thúc bằng một nguyên âm và từ liền sau nó cũng bắt đầu bằng một nguyên âm thì nguyên âm cuối của từ đứng trước sẽ được nối với nguyên âm đầu của từ đứng sau.
Một số quy tắc nối nguyên âm với nguyên âm bạn cần lưu ý để nói lưu loát hơn:
Nếu từ đầu tiên kết thúc bằng các nguyên âm đơn /ɪ/ hoặc /iː/, hoặc các nguyên âm đôi như /aɪ/, /eɪ/ và /ɔɪ/ trong khi từ tiếp theo bắt đầu bằng nguyên âm bất kỳ, âm /j/ sẽ được sử dụng để nối 2 từ đó lại. Ví dụ:
- “Say it” sẽ được đọc là /sei jit/
- “That story is very interesting.” sẽ được đọc là /ðæt ˈstɔːri ɪz ˈveriˈjɪntrəstɪŋ
- “Here is the newest story about him.” sẽ được đọc là /hɪə ɪz ðə ˈnjuːɪst ˈstɔːriˈjəbaʊt hɪm/
Nếu từ đầu tiên kết thúc bằng một nguyên âm tròn môi (ví dụ:“OU”, “U”, “AU”,…) chúng ta sẽ cần thêm phụ âm “W” vào giữa. Ví dụ:
- “do it” sẽ được đọc là /du: wit/.
- “When you go out, remember to close the door”. sẽ được đọc là /wen juː gəʊˈwaʊt, rɪˈmembə tuː kləʊz ðə dɔː/
Nếu từ đầu tiên kết thúc bằng một nguyên âm dài môi (khi phát âm, môi bạn kéo dài sang 2 bên, ví dụ: “E”, “I”, “EI”,…) bạn thêm phụ âm “Y” vào giữa. Ví dụ:
- “I ask” sẽ được đọc là /ai ya:sk/.
Dạng 3: Nối phụ âm với phụ âm
Về nguyên tắc, khi có 2 hay nhiều hơn phụ âm cùng nhóm đứng gần nhau, thì chỉ đọc kéo dài 1 phụ âm. Ví dụ:
- “With thanks” sẽ được đọc là /wɪ ‘θ:æ̃ŋks/
Lưu ý: Liên kết phụ âm /t/, /d/ với âm /j/: Hiện tượng này xảy ra khi âm /t/ và /d/ đứng trước một từ có âm /j/ đầu.
* /t/ + /j/ => /tʃ/
| Câu ví dụ | Phiên âm |
| what you need | /wɒtʃu niːd/ |
| the ball that you brought | /ðə bɔːl ðətʃuː brɔːt/ |
| but use your head! | /bətʃuːz jɔː hed/ |
| last year | /lɑːstʃɪə/ |
* /d/ + /j/ => / dʒ/
| Câu ví dụ | Phiên âm |
| Could you help me? | /kʊdʒu help mi/ |
| Would yours work? | /wʊdʒɔːz wɜːk/ |
| She had university students | /ʃiː hædʒuːniːˈvɜːsɪti ˈstjuːdənts/ |
4. Hiện tượng nuốt âm
Nuốt âm là gì?
Sự nuốt âm (Elision) là sự lược bỏ đi một hoặc nhiều âm (có thể là nguyên âm, phụ âm hoặc cả âm tiết) trong một từ hoặc một cụm từ khiến cho việc phát âm trở nên dễ dàng và trôi chảy hơn. Hành động nuốt âm thường xảy ra tự nhiên không chủ định nhưng cũng có thể có sự cân nhắc trong mạch văn nói.
Việc nắm chắc những trường hợp âm bị nuốt khi nói sẽ giúp bạn giao tiếp lưu loát và tự nhiên hơn. Hiện tượng nuốt âm này được người bản ngữ sử dụng rất phổ biến, đơn giản vì chúng giúp nói nhanh, tiết kiệm thời gian, không phải nỗ lực quá nhiều.
Các trường hợp âm bị nuốt
Trường hợp nuốt nguyên âm
Những nguyên âm không nhấn (unstressed) thường là những âm yếu, và được người bản ngữ bỏ qua khi nói.
- Âm schwa /ə/ bị nuốt khi đứng trước các phụ âm /m/, /r/
| Câu ví dụ | Phiên âm |
| secretary | /ˈsekrət(ə)ri/ |
| camera | /ˈkæm(ə)rə/ |
| memory | /ˈmem(ə)ri/ |
- Những nguyên âm không nhấn đứng ngay sau một âm nhấn (stressed syllable) thì sẽ bị nuốt khi nói. Thông thường, những nguyên âm không nhấn hay bị nuốt nhất là âm /ə/ và /ɪ/. Ví dụ:
| Các từ |
Nói tốc độ chậm (slow speed) |
Nói tốc độ bình thường (normal speed) |
| Int[e]resting | /’ɪntərɪstɪŋ/ | /’ɪntrɪstɪŋ/ |
| Med[i]cine | / ‘mɛdɪsən / | / ‘mɛdsən / |
| Diff[e]rent | /’dɪfərənt / | /’dɪfrənt/ |
- Những nguyên âm không nhấn đừng đầu từ cũng thường bị nuốt. Ví dụ như: because /bɪ’kɔz / => ‘cause /kɔz /; about / ə’baʊt / => bout /baʊt /. Thực chất thì việc nuốt âm như này không được khuyến khích sử dụng nhưng bạn sẽ thấy người bản ngữ nói như vậy rất rất nhiều.
Trường hợp nuốt phụ âm
Trường hợp /t/ và /d/ bị “nuốt âm”
- Bỏ âm /t/ và /d/ khi /t/ và /d/ nằm giữa hai phụ âm (phụ âm – t/d – phụ âm), ví dụ:
| Câu ví dụ | Phiên âm | Trở thành |
| The next day…. | /ðə ˈnekst ˈdeɪ/ | /ðə ˈneks ˈdeɪ/ |
| The last car… | /ðə ˈlɑːst ˈkɑː/ | /ðə ˈlɑːs ˈkɑː/ |
| Hold the dog! | /ˈhəʊld ðə ˈdɒg/ | /ˈhəʊl ðə ˈdɒg/ |
| Send Frank a card. | /send ˈfræŋk ə ˈkɑːd/ | /sen ˈfræŋk ə ˈkɑːd/ |
- Bỏ âm /t/ và /d/ trong các phụ âm /ʧ/ và /ʤ/ khi chúng được theo sau bởi một phụ âm, ví dụ:
| Câu ví dụ | Phiên âm | Trở thành |
| lunchtime | /ˈlʌntʃtaɪm/ | /ˈlʌnʃtaɪm/ |
| strange days | /ˈstreɪndʒˈdeɪz/ | /ˈstreɪnʒˈdeɪz/ |
- Bỏ âm /t/ khi /t/ được theo sau bởi một phụ âm trong thể phủ định, ví dụ:
| Câu ví dụ | Phiên âm |
| I can speak…. | /aɪ kən ˈspiːk/ |
| I can’t speak… | /aɪ ˈkɑːn(t) ˈspiːk/ |
Chú ý: khi “can’t” được theo sau bởi một nguyên âm,ví dụ: “I can’t eat”, âm /t/ được giữ nguyên khi phát âm.
Đơn giản hóa các tổ hợp phụ âm
Tổ hợp phụ âm là nhóm hai hay nhiều phụ âm đi với nhau. Trong tiếng Anh, có một số tổ hợp phụ âm khó đọc, do đó, để việc phát âm dễ dàng hơn, người bản ngữ thường nuốt đi một phụ âm. Ví dụ như:
| Tổ hợp phụ âm | Đọc bình thường | Nuốt âm |
| asked | /ɑ:skt/ | /ɑ:st/ |
| lecture | /’lɛktʃə/ | /’lɛkʃə/ |
| desktop | /dɛskˌtɒp/ | /dɛsˌtɒp/ |
| kept calling | /kɛptˈko:lɪŋ/ | /kɛpˈko:lɪŋ/ |
Thử lắng nghe Steve Jobs nói từ “Desktop” trong đoạn phát biểu dưới đây như thế nào nhé:
Cách luyện tập nối âm, nuốt âm và bài tập thực hành
1. Cách luyện tập nối âm, nuốt âm
Dưới đây là một số bước để bạn luyện tập nối âm chính xác và trôi chảy như người bản xứ:
- Hãy chăm chỉ nghe thật nhiều: Việc luyện nghe và làm quen với những âm thanh tiếng Anh luôn là bước quan trọng nhất để có thể nói hay, nói lưu loát. Bạn hãy hòa mình vào những bản nhạc tiếng Anh yêu thích, chìm đắm vào những bộ phim Mỹ, Anh, chăm chú vào những video ngắn truyền kiến thức, cảm hứng,.. Nghe thường xuyên sẽ giúp bạn định hình rõ từng âm, từng lời mà người bản ngữ nói. Bạn có thể tham khảo những video tiếng Anh đã được sắp xếp theo trình độ và chủ đề trên eJOY nếu chưa biết sẽ bắt đầu nghe từ nguồn nào. Với hơn 10000 video được chọn lọc kỹ càng, hẳn bạn sẽ sớm tìm được những video phù hợp với sở thích của mình. Và đặc biệt là hãy nghe thật nhiều bài Rap tiếng Anh, vì hiện tượng nối âm và nuốt âm xuất hiện cực kỳ phổ biến trong thể loại nhạc này.
- Nhận thức được sự tồn tại của nối âm, nuốt âm: Bạn cần biết rõ vai trò của nối âm và nuối âm trong việc phát âm tiếng Anh rồi từ đó tự mình luyện tập bằng cách nhại lại theo 1 câu nói của người bản xứ, viết ra các từ được nối âm trong câu đó và đọc đi đọc lại nhiều lần. eJOY eXtension có tính năng Word Hunt để giúp bạn tìm ra nhiều ngữ cảnh video có xuất hiện cụm từ/ câu đó. (Tìm hiểu về tính năng Word Hunt của eJOY trong bài viết này bạn nhé – Tính Năng Mới – Word Hunt và Clipbook Giúp Bạn Tăng Tốc Học Tiếng Anh)
- Luyện nói với kỹ thuật shadowing: Kỹ thuật shadowing được hiểu là kỹ thuật bắt chước y hệt lời nói tiếng Anh mà bạn nghe được. Với kỹ thuật này, bạn sẽ học được cách nói tiếng Anh tự nhiên như người bản xứ. Game Speak trên eJOY GO sẽ giúp bạn ghi âm giọng nói của mình sau khi bắt chước và kiểm tra xem chỗ nào bạn phát âm sai, chưa rõ. Nếu chưa biết cách luyện nói với kỹ thuật shadowing thì bạn hãy xem ngay bài viết Áp dụng kỹ thuật Shadowing cải thiện kĩ năng nói tiếng Anh mà chúng mình có chia sẻ ở đây để hiểu thêm nhé!
2. Bài tập thực hành
Xem video và lời bài hát Shape of You (của Ed Sheeran) rồi gạch chân những phần có xuất hiện hiện tượng nối âm/ nuốt âm
The club isn’t the best place to find a lover
So the bar is where I go
Me and my friends at the table doing shots
Drinking fast and then we talk slow
Come over and start up a conversation with just me
And trust me I’ll give it a chance now
Take my hand, stop, put Van the Man on the jukebox
And then we start to dance, and now I’m singing like
Girl, you know I want your love
Your love was handmade for somebody like me
Come on now, follow my lead
I may be crazy, don’t mind me
Say, boy, let’s not talk too much
Grab on my waist and put that body on me
Come on now, follow my lead
Come, come on now, follow my lead
I’m in love with the shape of you
We push and pull like a magnet do
Although my heart is falling too
I’m in love with your body
And last night you were in my room
And now my bedsheets smell like you
Every day discovering something brand new
I’m in love with your body
Every day discovering something brand new
I’m in love with the shape of you
One week in we let the story begin
We’re going out on our first date
You and me are thrifty, so go all you can eat
Fill up your bag and I fill up a plate
We talk for hours and hours about the sweet and the sour
And how your family is doing okay
Leave and get in a taxi, then kiss in the backseat
Tell the driver make the radio play, and I’m singing like
Girl, you know I want your love
Your love was handmade for somebody like me
Come on now, follow my lead
I may be crazy, don’t mind me
Say, boy, let’s not talk too much
Grab on my waist and put that body on me
Come on now, follow my lead
Come, come on now, follow my lead
Các cụm từ sau đây được nối âm hay nuốt âm? Và theo quy tắc nào?
- He asked
- She answered
- Do it
- Go out
- Shoe on
- Next door
- Dad take
- Most common
- Meet you
- Would you
Vậy là chúng ta vừa học thêm các quy tắc nối âm và nuốt âm trong tiếng Anh. Bạn hãy nhớ luyện tập chăm chỉ hằng ngày để phát âm và kỹ năng nói của mình được lưu loát và tự nhiên như người bản ngữ nhé.
Chúc bạn học vui!
Xem thêm
